زهرا محسنی هنرمند رودوزیهای سنتی
زهرا محسنی، از هنرمند مطرح ایرانی است که پنجاه سال از زندگی خود را وقف آموزش و خلق آثار در زمینه “رودوزی های سنتی ایران” کرده است. در ایران نام او را مترادف با نشان سازمان فرهنگی یونسکو در رشته هنری “ابریشم دوزی کلات” میدانند.
خانم زهرا محسنی متولد ۱۳۲۷ در ساری است. وی از سال ۱۳۴۶ به دلیل قبولی در پزشکی مجبور به مهاجرت به مشهد میشود. اما با این وجود به دلیل علاقه وافر خود به هنر، در دهه پنجاه در آموزش و پرورش مشهد به تدریس هنر مشغول میشود.
فعالیتهای هنری زهرا محسنی
از جمله فعالیتهای به یادماندنی زهرا محسنی میتوان به تاسیس اولین کارگاه صنایع دستی دختران در مشهد در سال ۱۳۶۷ اشاره کرد. همچنین او کارگاهی نیز در زمینه صنایع دستی برای معلمان مشهد (۱۳۷۱) در اداره ارشاد وقت دایر کرد. از تاثیرگذارترین اقدامات خانم محسنی، تاسیس “فرهنگسرای فرخ” بود که از سال ۸۱ تا ۸۹، هنرمندان زیادی را تربیت کرد.
او از دوران کودکی و نبود کلاس های آموزش هنر و سختیهایی که در این راه با آنها مواجه شده بود. زهرا محسنی با بیان خاطرهای شیرین، پیدایش علاقهاش را به گلدوزی مربوط به گل مینایی میداند که در دست دوستش دیده است. پس از این اتفاق بود که او در خانه شروع به گلدوزی میکند.
نشانهای ملی و بینالمللی
زهرا محسنی چندین دهه به صورت تخصصی در حوزه رودوزی های سنتی ایران فعالیت کرده است. مهمترین دستاورد او مربوط به سال ۱۳۹۰ است که توانست نشان اصالت یونسکو را در رشته “ابریشم دوزی کلات” به دست آورد. همچنین در سطح ملی توانست عنوان “هنرمند برتر صنایع دستی کشور” را در سال ۹۱ کسب کند. یک سال بعد نیز در سال ۱۳۹۲، بزرگترین نشان هنری کشور یعنی نشان درجه یک هنری را در زمینه رودوزی های سنتی ایران را از شورای ارزیابی هنرمندان، شاعران و نویسندگان ایران دریافت کرد.
تالیفات زهرا محسنی
او صاحب تالیفات متعددی در زمینه صنایع دستی و بخصوص رودوزی های سنتی ایران است. از ارزشمندترین و ماندگارترین فعالیتهای تالیفی زهرا محسنی میتوان به اثر فاخر “شاهکارهای هنری در آستان قدس رضوی، ضریح پوش ها و صندوق پوش ها” اشاره کرد که توسط موسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی و در سال ۱۳۹۳ به زیور طبع آراسته شده است.
او در این کتاب به بخشی از “شاهکارهای هنری در آستان قدس رضوی” پرداخته است که به ضریح پوش ها و صندوق پوش ها میپردازد. قبل از آن، چهار مجموعه از این کتابها (۱. منتخب قطعات نستعلیق، ۲. کتیبههای مسجد گوهرشاد، ۳ و ۴. معرفی قرآنهای نفیس در دو جلد) به چاپ رسیده بود و در حقیقت این مجلد، سری پنجم از شاهکارهای آستان قدس رضوی است که با تلاش خستگیناپذیر خانم دکتر محسنی به چاپ رسیده است.
شماره مجلد |
سرفصلها |
دسترسی به کتابچه |
کتابچه یکم |
شلال ساده، شلال ساده با پیچ، شلال ساده با مارپیچ، بخیه ساده، بخیه ساده با پیچ، بخیه ساده با مارپیچ، شلال سه ردیفه زینتی مارپیچ، شلال سه ردیفه زینتی دوبل، شلال سه ردیفه زینتی مورب و شلال سه ردیفه زینتی مورب نامتقارن |
|
کتابچه دوم |
زنجیره ساده، زنجیره ساده با بست افقی، زنجیره ساده با بست عمودی، زنجیره باز، زنجیره ضربدری (پیچ)، زنجیره هفت و هشت، زنجیره دوبل، زنجیره گیسو، زنجیره حلقوی و زنجیره رومی |
|
کتابچه سوم |
زیگزاگ ساده، زیگزاگ با دوخت تزئینی ۱، زیگزاگ با دوخت تزئینی ۲، زیگزاگ فشرده، زیگزاگ درهم، هفت و هشت ساده، هفت و هشت با دوخت تزئینی ۱، هفت و هشت با دوخت تزئینی ۲ و هفت و هشت دوبل |
|
کتابچه چهارم |
ترکیبی ساده، ترکیبی شاخک حلزونی، دوخت پَر مستقیم فشرده، دوخت پَر یک تایی، دوخت پَر دوتایی، دخت پَر سه تایی و دوخت جوانه | کلیک کنید |
زهرا محسنی در این کتاب از آثار رودوزی های سنتی که در بخش خزانه آستان قدس رضوی نگهداری میشود، به عنوان منابع تحقیق استفاده کرده است. این منابع دارای قدمتی ۹۰۰ ساله بوده و جزو آثار هنری فاخر کشور به شمار میرود. معاونت صنایع دستی استان خراسان رضوی در بهار ۹۹، کتابچههایی آموزشی از زهرا محسنی را با عنوان “مبانی دوخت های سنتی ایران از ابتدا تا پیشرفته” به انتشار رسانده است. در این کتابچهها او دوخت های پایه رودوزی ها و سوزن دوزی های سنتی ایران را با توضیحاتی کامل و به صورت تصویری نشان داده است. این اقدام ایشان، این امید را در جامعه هنری به وجود آورده است که گامهای جدیتری در تبیین دایره المعارف رودوزی های ایران برداشته شود.
نظرتون رو با ما به اشتراک بگذارید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.